Ελβετικές συμβουλές για μια ελληνική εναλλακτική υποτίμηση

Η΄Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να προχωρήσει σε υποτίμηση χωρίς να εγκαταλείψει τη ζώνη του ευρώ. Είναι το συμπέρασμα μιας πρωτότυπης έρευνας της UBS, του ελβετικού γίγαντα του παγκόσμιου πιστωτικού συστήματος, για τη σύνθετη ελληνική πραγματικότητα, η οποία εδώ και 21 μήνες επηρεάζει τις διεθνείς αγορές.




Την έρευνα, που φέρει τίτλο «Yes Greece could devalue while staying in the Euro» (Ναι, η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει σε υποτίμηση παραμένοντας στη ζώνη του ευρώ), αναδημοσιεύει η ιταλική οικονομική εφημερίδα «Il sole 24 ore».

Οι συντάκτες της έρευνας ξεκινούν από την παρατήρηση ότι τα ευρωπαϊκά σχέδια διάσωσης της Ελλάδας με τη συμμετοχή του ΔΝΤ θα έπρεπε να θεωρηθούν μια εξαίρεση στους κανόνες, αφού διαμορφώθηκαν μόνο για μια χώρα που δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς το ΔΝΤ παρενέβη πρόσφατα και σε άλλες χώρες που αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα.

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι εκείνο της Λετονίας, η οποία επίσης δεν μπορούσε να υποτιμήσει το νόμισμά της, αφού μεγάλο μέρος του χρέους των ιδιωτών ήταν σε ξένο νόμισμα και μια υποτίμηση θα προκαλούσε ένα μεγάλο κύμα χρεοκοπιών.

Κάτι παρόμοιο ίσχυε στο τέλος της δεκαετίας του '90 για τη Σενεγάλη, που έχοντας ως νόμισμα το γαλλικό φράγκο εκ των πραγμάτων δεν ήταν σε θέση να προχωρήσει σε υποτίμηση.

Παρά ταύτα, επισημαίνουν οι Ελβετοί ερευνητές της UBS, η Ελλάδα θα είχε τη δυνατότητα να προχωρήσει σε μια οιονεί υποτίμηση, που στη γλώσσα των οικονομολόγων χαρακτηρίζεται σαν «κοινωνικό ΦΠΑ».

Πρόκειται για μια μορφή εναλλακτικής υποτίμησης, όπως αναφέρεται στην έρευνα, που θα ήταν σε θέση να επηρεάσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Πώς λειτουργεί όμως αυτό το εναλλακτικό σχέδιο για την υποτίμηση του νομίσματος;

Οι Ελβετοί ερευνητές παρατηρούν ότι το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για την κοινωνική πρόνοια καλύπτεται από τις ασφαλιστικές εισφορές. Ανάλογα με τη χώρα, το μεγαλύτερο μέρος των εισφορών αυτών βαραίνει είτε τους εργοδότες είτε τους εργαζόμενους. Οπως και να έχουν τα πράγματα, όμως, το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: αυξάνεται το κόστος της εργασίας.

Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί μια ανεπιθύμητη παράπλευρη συνέπεια: ορισμένοι τομείς είναι λιγότερο ανταγωνιστικοί διεθνώς, καθώς το κόστος της εργασίας αυξάνεται ανάλογα με το ύψος των εισφορών.

Ποια λύση προτείνουν λοιπόν οι Ελβετοί ερευνητές της UBS; Να μετακυλιστούν οι δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια στην κατανάλωση. Να χρησιμοποιηθεί δηλαδή ο ΦΠΑ για να χρηματοδοτηθούν οι κοινωνικές δαπάνες. Ετσι, εξηγείται και το όνομα «κοινωνικός ΦΠΑ» που χαρακτηρίζει αυτή την εναλλακτική μορφή υποτίμησης.

Η μετακύλιση της φορολόγησης της εργασίας στην κατανάλωση έχει το επιπλέον προτέρημα να επιτρέπει τη «φορολόγηση» των εισαγωγών. Κάτι που θα έχει αποτέλεσμα να μεταφερθεί μέρος του βάρους των κοινωνικών δαπανών σε χώρες του εξωτερικού.